Hoe verder in de ruimtelijke ordening

© Peter Verheijen Riek Bakker

Meer dan ooit schaarse ruimte.
De aarde is ziek, zwak en misselijk. De transities die met spoed moeten worden bedacht en uitgevoerd zijn veelvuldig. Huidige fossiele energie omvormen naar schone energie. Klimaat problemen voorkomen en genezen, vluchtelingen stromen voorkomen, bosbranden tegengaan, droogte en hitte bestrijden, smeltende ijskappen stoppen, enzovoort. Mondiaal maar ook nationaal, denk aan stikstof reductie, schone energie organiseren, woning tekort, landbouw, druk op infrastructuur zowel de traditionele als ook de nieuwe infrastructuur, om gefaseerd naar einddoelen te komen. Dit alles levert een druk op de ruimte, zowel de boven als de ondergrondse ruimte.

Meer dan ooit urgentie
De opwarming van de aarde is urgent, maar ook onze eigen achterstand van ruimtelijke ingrepen moeten worden weggewerkt. Voor een belangrijk deel is er een relatie met de klimaat problemen. Maar wij hebben ook achterstallig werk te doen; woningbouw, infrastructuur , groenvoorzieningen in en buiten de steden, uitloop mogelijkheden voor de nieuwe stedelijkheid en het gebrek aan ruimte daarbij. De bouwmachine, voor wat dan ook, is vastgelopen op praktische problemen, mede veroorzaakt door de fel begeerde decentralisatie en het daarbij ontbrekende budget.

Meer dan ooit visie nodig.
Om nu niet weer iedereen op alle fronten en in eigen werkveld zijn gang te laten gaan, is een visie nodig. Ook is visie nodig om gerichte afspraken te maken, zodat alle benodigde zaken op de goede plek met elkaar afgestemd, gerealiseerd kunnen worden. Met in achtneming van de schaarse grond en de mooie  en goede verworvenheden van ons land. Alles staat en valt uiteindelijk met hoe snel en goed we de klimaat doelen kunnen uitvoeren, hoeveel  klimaat veiligheid kunnen we garanderen, tijdens de vele jaren, die dit proces gaan vragen.  En hoe verdelen we deze lusten en lasten over Nederland. Hoe beter, helder en integraler de visie is, des te beter kan het benodigde langdurig budget geregeld worden, en of principieel bij wet worden vastgelegd .

Meer dan ooit realiserend vermogen nodig.
Als de visie in de maak is is raadpleging nodig van betrokkenen boeren, burgers, buitenlui, steden, bedrijven en wie er nog meer nodig zijn om de visie aan te scherpen. Dat helpt voor de broodnodige acceptatie van de visie. Een zorgvuldig vorm gegeven en uitgevoerd proces, met deskundigen en toegewijde mensen die kunnen zorgen voor vertrouwen, is er een wereld te winnen. Het verder verloop is dan eenvoudiger zoals het vaststellen van budgetten. Uiteindelijk is het dan aan de politiek om wet, budget, spelregels en doelen vast te stellen. Waarbij bevoegd gezag en organisatie niet mag ontbreken.

Meer dan ooit herziening op relatie overheid en markt
In de eerste plaats moeten partijen  het eens zijn over de zin en inhoud van de visie, en natuurlijk over het hogere doel, het beter maken van de zieke aarde. 

Daar gaan de schouders onder, dat is het gemeenschappelijke doel waarna we streven. Per slot van rekening zijn we allemaal mensen met het zelfde uitgangspunt voor onze familie, vrienden en naasten. Wie doet wat, op welke manier, met welke middelen, overeenkomstig de te maken afspraken. Ook afspraken over wat doen we als het fout gaat en als de kluit wordt belazerd. Strenge spelregels en harde afspraken. De schouders er onder.

Centraal wat moet en decentraal wat kan.
De overheid hoeft, moet niet terug naar af. Onder druk van decentraal bestuurlijk Nederland is het Ministerie van VROM ontmanteld. Terug draaien neemt kostbare tijd die we niet hebben. Boven wordt er weer verworven kennis en kunde aan de kant gezet.

Laat de decentrale bestuurlijke regelingen in tact, maar doe op centraal niveau wat nodig is om alle nationale afspraken te maken en te regelen. Bijvoorbeeld ontwerp; de wet die nodig is om de visie handen en voeten te geven en te laten werken. Organiseer de internationale verbindingen met de nodige middelen. Geef leiding aan het overkoepelende proces, zorg voor geld en goede smaak en bewaak de kwaliteit van Nederland

Druk op de Randstad  on-Nederlands.
De druk om vooral in de randstad te willen bouwen moet je vraagtekens bij plaatsen gezien de rijzende zeespiegel. Het hangt het af van de maatregelen die we kunnen nemen om onze kustgrenzen te bewaken. Hoe trager het oplossen van de klimaatcrisis gaat hoe minder we door moeten met verdichten in de randstad, omdat het te gevaarlijk is. 

Daarvoor moet nu al gekeken worden naar hoger gelegen gebieden, om die meer te bebouwen en of te ontwikkelen. Daarom is de visie urgent. 

Er moet niet alleen gebouwd worden, maar ook moet er groen worden aangelegd en of behouden worden. De randstad begint behoorlijk vol te raken, op een bepaalde manier is dat niet gezond. De inwoners van Nederland hebben recht op een goede kwalitatieve woon- en leefomgeving. Dat kan gemixt worden met natuur en natuurlijk boerenbeheer. Regionale ontwikkelingen zijn daarvoor zeer urgent.

Het verkeer en vervoer maakt daar op gezonde wijze onderdeel van uit. Ook dat begint in de randstad vol te raken. Niet alleen omdat het bovengronds niet meer gaat, maar ook de ondergrondse infrastructuur bereikt zijn grenzen. Dit onderwerp is nodig om in de visie behandeld te worden.

Democratisch vastgesteld. Juridisch, financieel, meer jaren uitvoeringsplan Wet
Om alles te kunnen vangen in een goed en werkzaam  geheel is een wet nodig, waarin dit op basis van genoemde urgenties en behoud van Nederlandse waarden. Deels hebben we daar ervaring mee, bijvoorbeeld de Delta wet.

Belangrijk is dat er een gewoonte gestimuleerd wordt waarbij, een grote betrokkenheid gegenereerd kan worden, denk aan participatie, burger initiatieven en gemeenschappelijke acties, bemoeienissen door de bevolking heen.

Het zal vooral de kunst worden alle initiatieven tegelijk te nemen en betrokkenen te vinden, die hier aan mee willen doen. Ervaring leert dat cohesie onder de bevolking zeer waardevol is.